Financieringsfasen Startup

Geplaatst op 26-01-2017

Ons blog is gebaseerd op een wat ouder, maar nog steeds relevant en informatief artikel van Patrick Leers van Mindhunter Participaties en Mindhunter Corporate Finance, waarin je kunt lezen wat je als startup in je bedrijfsontwikkeling kunt tegenkomen tijdens jouw -ongetwijfeld- inspannende zoektocht naar financiering. Elke fase van je onderneming kent door de bank genomen de hier bij horende financiers en kanalen.

Regelmatig verschijnen berichten in de landelijke (social) media over gefinancierde startups. Investeerders zoals business angels of informal investors worden genoemd als de verstrekkers van deze financieringen. Crowdfunding is een bron van financiering die nog steeds aan populariteit wint, met name als het om het allereerste (seed-) kapitaal gaat. Als tenslotte je onderneming de nodige omzetgroei laat zien, komt participatie via venture capital in zicht.

De werkelijkheid is dat bovenstaande kapitaalpartijen, investeerders, business angels, informal investors en venture capitalists een kleinere rol spelen dan de ondernemer zelf (zijn of haar "spaargeld") en zijn of haar friends, family & fools. Deze uitkomsten zijn gebaseerd op Amerikaans onderzoek naar startup financiering. Voor crowdfunding willen we graag een uitzondering maken, want waar de 3 F's te weinig kapitaal kunnen verschaffen, blijken zij vaak de enige bron van (seed-)financiering te zijn.

OK, Amerikaans, maar wellicht toch wat parallellen te trekken naar Nederlandse statistieken. Een paar highlights uit het onderzoek naar startups en investeerders in de USA:

• 565.000 startups per maand in de VS, dus bijna 7 miljoen per jaar!! (In Nederland zijn er zo’n 13.000 startups per maand). 
• in totaal wordt er $530 miljard aan kapitaal per jaar in startups geïnvesteerd.
• Hiervan wordt 4% gefinancierd door business angels/ informal investors, de vermogende individuele investeerders (wel of niet in clubverband georganiseerd). Deze 4% geldt ook voor venture capital. 
• De ondernemers zelf (35%) en zijn/haar familie, vrienden en eigen netwerk (11%) zijn goed voor bijna de helft, namelijk 46% van de startup financieringen.
• Crowdfunding is goed voor de financiering van bijna 1% van het totaal aantal startups en de bank neemt 2,5% van dit aantal voor haar rekening. Dit betekent dus ook dat banken bijna 30% van hun marktaandeel in kleinzakelijke kredieten hebben verloren aan een alternatieve financieringsvorm. Dit is voor de crowdfundingplatformen een bijzondere prestatie, temeer daar wij, Pooledfunds, zeer regelmatig meemaken dat startups met een financieringsbehoefte nog niét "automatisch" denken aan crowdfunding. Er is door Crowdfunding-partijen dus nog behoorlijk missiewerk te doen.
• Overige financieringsbronnen zijn verdeeld over meerdere partijen, waaronder leverancierskrediet, leasing, factoring, kredietunies, e.d. zie ook https://www.pooledfunds.nl/onze-pools

Door internet is het veel sneller èn goedkoper geworden om een onderneming te starten. Hierdoor is het aantal startups de afgelopen jaren sterk toegenomen, terwijl het aantal venture capital ondernemingen praktisch gelijk is gebleven. De manier van financieren van een onderneming is daardoor veranderd. Voorheen werd er eerst veel geld opgehaald bij venture capital (al dan niet in combinatie met informal investors) om een bedrijf te starten, waarna het product/ dienst gebouwd werd en de verkopen konden beginnen. Tegenwoordig zie je aan de start steeds meer een eigen inbreng tussen de 10.000 en 50.000 Euro, de geinvesteerde "uurtjes" worden dan nog geeneens meegerekend. In deze aanvangsfase wordt het product/ dienst gebouwd, zodat informal investors benaderd kunnen worden met een MVP (Minimum Viable Product), oftewel iets dat het al "doet" en op (bijvoorbeeld kleine schaal) al waarde creëert voor een klant (bijvoorbeeld de Lanching Customer) of meerdere klanten. 

Fase 1, Seed en pre-Seed

Bij deze fase kunnen accelerators (bijvoorbeeld Rockstart, of Startup Bootcamp) en incubators (bijvoorbeeld Food Valley, Yes Delft, of andere universiteiten) helpen, maar niet in alle gevallen. Accelerators hebben namelijk een strikt toegangsbeleid, een eigen agenda en eigen belangen die niet altijd matchen met de belangen van een startup. Accelerators kunnen bijvoorbeeld een (te) hoog aandeel in de startup eisen, wat nogal eens leidt tot afwijzing van de kant van de startup. Tractie creëren is in deze fase cruciaal voor het vervolg van de onderneming. Betaalde omzet is het beste bewijs van tractie. Maar ook aangevraagde offertes, getekende orders en intentieverklaringen of bepaalde emailcorrespondentie met prospects, kunnen een positief beeld geven van de perspectieven van een startup. De andere bewijzen van tractie zijn interesse verklaringen van mogelijke klanten, aantallen website bezoekers, Adwords-leadconversie, inschrijvingen op nieuwsbrieven, of bijvoorbeeld het aantal gedownloade apps.

Fase 2, Series A

In fase 2 - na de eerste tractie - komen de informal investors, investeerders, business angels en seed fondsen die gemiddeld 500.000 euro investeren. Gemiddeld, dus er wordt ook met (veel) lagere bedragen ingestapt. In deze fase moet bestendig bewijs geleverd worden van de kracht van het product of de dienst.

Fase 3, Series B

In deze fase wordt gemiddeld 1 tot 1,5 miljoen euro geïnvesteerd door investeerders, business angels, venture capitalist en participatiemaatschappijen. Nieuwe vormen die in de USA al gemeengoed zijn, zie je ook in Nederland/ Europa opkomen. In deze fase komen zogenaamde super business angels (rijke investeerders die meerdere investeringen van miljoenen Euro’s doen) en syndicaten van informal investors (investeerders die individueel te weinig investeringskapitaal hebben, maar samen miljoenen Euro’s beschikbaar) in beeld. Vaak wordt in deze fase ook extra expertise door de onderneming aangetrokken door het contracteren van een Management Buy In -kandidaat (MBI), die naast het doen van een investering ook een actieve rol in het management neemt. Het doel van deze fase is om de omzet van de onderneming te laten groeien en de winstgevendheid aan te tonen. MBI is daarom ook regelmatig een voorwaarde die de investeerder stelt aan de financiering.

Fase 4, Series C

In deze fase investeren de venture capital ondernemingen 2-10 miljoen Euro. Super angels en syndicaten van investeerders "concurreren" met de VC’s of poolen hun fondsen. Feitelijk wordt in deze fase groeikapitaal verstrekt, waar vroeger de bank een dominantere rol speelde met het verstrekken van dit soort kapitaal. Na deze fase kan de onderneming verkocht worden aan een strategische partij, bijvoorbeeld een corporate venture capital onderneming, of een private equity speler die het aan een portfolio van een onderneming toevoegt.